Αμπελόκηποι- Αγγελόκηποι- Αλωπεκή
Η εκκλησία των Αγίων Πάντων βρίσκεται στους Αμπελόκηπους των Αθηνών, πίσω απ' το γήπεδο του Παναθηναικού. Η εκκλησία αυτή είναι αρκετά παλιά και αναστηλώθηκε μόλις το 1957.
Είναι χτισμένη πάνω σε αρχαίο ιερό της Ουράνιας Αφροδίτης, Μια έτσι κι αλλιώς συνηθισμένη πρακτική της τότε νέας θρησκείας. Στον Παυσανία [Αττικά 1θ' ,2],διαβάζουμε πως το ιερό της Ουράνιας Αφροδίτης βρισκόταν σε <<τοποθεσία που ονομαζόταν Κήποι>>.Επίσης, όπως υποστηρίζει ο ερευνητής Θανάσης Βέμπος δίπλα στο ιερό λειτουργούσε η Ελαιατική Σχολή. ’γνωστο παραμένει σε μας από ποιους κτίστηκε η εκκλησία. Επάνω στο βράχο είναι σκαλισμένο ένα θολωτό υπόγειο με πηγή, στο οποίο οδηγούν πέντε σκαλοπάτια και μέσα εκεί βρίσκεται το αγίασμα.
Παραδόσεις και μύθοι που ακολουθούν την εκκλησία στους αιώνες, μιλούν για ένα τεράστιο ερπετό με κεφάλι γάτας που <<φρουρεί το καταβάσιο των Αγίων Πάντων>> και φυσικά ο μύθος με το θησαυρό που ονομάζεται το <<λεβέτι της βασίλισσας>>.
Αρχαίοι κίονες που πιθανότατα προέρχονται από το ιερό της Αφροδίτης στέκονται παρατημένοι πιο πέρα..
Η είσοδος της κρύπτης προς το αγίασμα επιτρέπεται στο κοινό συγκεκριμένες ώρες και ημέρες της εβδομάδας.
Ο ναός των Αγίων Πάντων βρίσκεται κυριολεκτικά μέσα στο κέντρο της Αθήνας περικυκλωμένος από τόνους τσιμέντου.
Γραμμένο από διάφορες πηγές και γνώσεις.
Μαρλού.
Η ετυμολογία των Αμπελοκήπων είναι αμφίβολη: πιθανότατα η
ονομασία έχει προέλθει από τις ονομασίες «άμπελοι» και «κήποι» διότι είναι
εξακριβωμένο ότι στην περιοχή υπήρχαν αμπέλια. Ωστόσο κάποιοι υποστηρίζουν ότι
προέρχεται από την λέξη «αλωπεκή», ονομασία του αρχαίου δήμου που υπήρχε στην
περιοχή ή από παραφθορά της λέξης Αγγελόκηποι.
Αλωπεκή
Αλωπεκή ήταν ένα είδος καπέλλου που φορούσαν οι αρχαίοι, από
δέρμα αλεπούς με την ουρά να κρέμεται πίσω. Διακρίνεται στην ζωφόρο του
Παρθενώνα.
Αξίζει να πούμε ότι ολόληρη η ευρύτερη περιοχή ΒΑ του
Άστεως, ανήκε στο Δήμο Αλωπεκής ή Αλωπεκέων, όπου είχαν γεννηθεί ο Σωκράτης και
ο Δίκαιος Αριστείδης, εκεί δε έδρασε και ο Φιλόσοφος Αντισθένης, μαθητής του
Σωκράτη και επικεφαλής των Κυνικών Φιλοσόφων, που πρέσβευαν τη λιτότητα της
ζωής.
Αγγελόκηποι
Τὸ παρακάτω κείμενο, εἶναι μεταφρασμένο ἀπόσπασμα ἀπὸ τὸ βιβλίο
τοῦ J.L.S. BARTHOLDY, VOYAGE EN GRECE ποὺ ἐκδόθηκε
τὸ 1807 στὸ
Παρίσι.
~~~
«Ὁ κ. Fauvel, πρόξενος τῆς Γαλλίας στὴν Ἀθήνα, ἒκανε μία πολὺ ἐνδιαφέρουσα ἀνακάλυψη, χάρη σὲ ἓνα δέντρο. Ὑπῆρχε κοντὰ στὴν πόλη τῶν Ἀθηνῶν μία τοποθεσία ποὺ τὴν ὀνόμαζαν «οἱ Κῆποι». Ἐκεῖ ἦταν χτισμένος ἓνας ναὸς τῆς Ἀφροδίτης μ`ἓνα ἂγαλμα τῆς θεᾶς. Ἡ ἐπιγραφὴ ἒλεγε: « Ἡ θεία Ἀφροδίτη, ἡ ἀρχαιότερη θεὰ τῆς μοίρας». Βρισκόταν ἐκεῖ ἓνα ἀκόμη ἂγαλμα τοῦ Ἀλκαμένους, ποὺ τὸ θεωροῦσαν οἱ Ἀθηναῖοι ὡς ἓνα ἀπὸ τὰ πρῶτα ἀριστουργήματα τῆς τέχνης. (Διάλογοι τοῦ Λουκιανοῦ).
Ἐκεῖ κοντὰ ὑπῆρχε ἓνα κλειστὸ μέρος, ὃπου βρισκόταν ἡ εἲσοδος ἑνὸς φυσικοῦ ὑπογείου. Ἐκεῖ ἦταν ἀκριβῶς ὃπου, ἀπὸ τὸ ἱερὸ τῆς προστάτιδος τῶν Ἀθηνῶν (τῆς Παλλάδος Ἀθηνᾶς), οἱ Κανηφόρες (ἱέρειες) κουβαλοῦσαν τὰ μυστηριακὰ κάνιστρά τους μέσα στὴν ἀκρόπολη κι ἒβγαζαν ἀπό`κεῖ ἂλλα ἀντικείμενα ποὺ
καὶ αὐτὰ τὰ ἒκρυβαν ἀπὸ τὰ ἀδιάκριτα βλέμματα.
Αὐτοὶ οἱ ἀρχαῖοι κῆποι ὀνομάζονται μέχρι σήμερα Ἀγγελόκηποι καί, κατ`ἂλλους , Ἀμπελόκηποι.
Οἱ σύγχρονοι Ἀθηναῖοι, διαθέτουν πολλὰ ἐξοχικὰ σπίτια καὶ ἑλαιοφυτίες ἐκεῖ. Ὁ κ. Fauvel, ποὺ ἒκανε συχνὰ τοὺς περιπάτους του ἐκεῖ, παρατήρησε μιὰ μέρα, ἀνάμεσα στοὺς θάμνους καὶ στὰ φρύγανα ποὺ ἒζωναν μία ἒρημη
ἑλληνική ἐκκλησία, τὸν κορμὸ μιᾶς πολὺ χοντρῆς καὶ πολὺ παλιᾶς μυρτιᾶς. Ἀσυνήθιστο καθὼς εἶναι αὐτὸ τὸ φυτὸ στὴ χώρα, πλησίασε περισσότερο καὶ βάλθηκε νὰ περιεργάζεται πιὸ προσεχτικὰ τὸ ἐκκλησάκι καὶ τὸν τρόπο μὲ τὸν ὁποῖο εἶχε τοποθετηθεῖ ἐκεῖ. Ἀνακάλυψε στὴν ἀρχὴ ἓνα πηγάδι, ποὺ τὸ χεῖλος του ἦταν ἀρχαῖο. Λίγο πιὸ πέρα, ἰωνικὰ κιονόκρανα μετρίων διαστάσεων καὶ κομμάτια ἐπιστυλίου.
Τότε ὁ κ. Fauvel, ποὺ κουβαλᾶ στὸ κεφάλι του κάθε ἀράδα ἀπὸ τὸν Παυσανία, ἂρχισε νὰ ὑποψιάζεται ὃτι ἐκεῖ ἦταν ἲσως ὁ ναὸς τῆς Ἀφροδίτης στοὺς Κήπους,, λαμβάνοντας προπαντὸς ὑπόψιν ὃτι οἱ Ἓλληνες χρησιμοποιοῦσαν κατὰ προτίμηση τὸν ἰωνικὸ ρυθμὸ γιὰ τὰ κτίσματα ποὺ ἀφιέρωναν σ`αὐτὴν τὴν θεά. Μπαίνοντας στὸ ἐκκλησάκι, πλεῖστα ὃσα ἀρχαῖα ὑπολείματα τὸν διαβεβαίωσαν γι` αὐτὴν τὴν ἂποψη. Καὶ μεταξὺ ἂλλων, δύο κιονόκρανα μὲ τὶς ἀρχαῖες τους βάσεις, οἱ σύγχρονοι Ἓλληνες εἶχαν τὴν βαρβαρότητα νὰ τοποθετήσουν ὡς κολόνες. Ἀλλά δὲν τοῦ ἀπέμεινε πιὰ καμία ἀμφιβολία, ὃταν στὰ δεξιὰ τοῦ ἱεροῦ διέκρινε ἓνα μικρὸ ἂνοιγμα, ποὺ χρησίμευε γιὰ εἲσοδος σὲ ἓνα ἀρκετὰ εὑρύχωρο ὑπόγειο, ποὺ στὰ μάτια του φάνηκε ὡς ἒργο τῆς φύσεως.
Περιεργάστηκα καὶ ἐγώ ἐκεῖνο τὸ ὑπόγειο στὸ φῶς τῆς ἡμέρας. Βρῆκα ἐκεῖ δύο πανάρχαια ἀνάγλυφα: τὸ ἓνα παριστάνει τὴν Ἀθηνᾶ νὰ ἀδειάζῃ μιὰ κούπα ὑπὸ μορφὴ σπονδῆς πάνω σὲ ἓνα φίδι μὲ κεφάλι κριαριοῦ. Ἡ θεά εἶναι ὁπλισμένη καὶ κρατᾶ τὸ δόρυ της. Στὸ ἂλλο διακρίνει κανεῖς τὴν Κυβέλη, τὴ Μεγάλη Μητέρα, μ`ἓνα στέμμα ἀπὸ τείχη στὸ κεφάλι της καὶ μ`ἓνα πηδάλιο πλοίου στὰ χέρια. Κοντά της ἓνας δράκοντας στὸν ὁποῖο ἐτοιμάζεται νὰ δώσῃ νὰ πιῇ. Δὲν ἀποκλείεται ἐπίσης αὐτὸ τὸ ἀνάγλυφο νὰ παριστᾶ τὴν Δήμητρα ἢ τὴν κόρη της.
Ὃσο γιὰ τὰ χαρακτηριστικὰ ποὺ μόλις περιέγραψα, δὲν μπορεῖ νὰ ὑπάρξῃ καμία ἀμφιβολία ὡς πρὸς αὐτά, μιᾶς καὶ τὰ ἀνάγλυφα εἶναι τέλεια διατηρημένα…»
Τὸ συγκεκριμένο ὁδοιπορικό… διαδραματίστηκε τὸ 1803….. καὶ ἡ Ἀθήνα τότε εἶχε 9000 κατοίκους...!
Aπό τους "Ανιχνευτές"
~~~
«Ὁ κ. Fauvel, πρόξενος τῆς Γαλλίας στὴν Ἀθήνα, ἒκανε μία πολὺ ἐνδιαφέρουσα ἀνακάλυψη, χάρη σὲ ἓνα δέντρο. Ὑπῆρχε κοντὰ στὴν πόλη τῶν Ἀθηνῶν μία τοποθεσία ποὺ τὴν ὀνόμαζαν «οἱ Κῆποι». Ἐκεῖ ἦταν χτισμένος ἓνας ναὸς τῆς Ἀφροδίτης μ`ἓνα ἂγαλμα τῆς θεᾶς. Ἡ ἐπιγραφὴ ἒλεγε: « Ἡ θεία Ἀφροδίτη, ἡ ἀρχαιότερη θεὰ τῆς μοίρας». Βρισκόταν ἐκεῖ ἓνα ἀκόμη ἂγαλμα τοῦ Ἀλκαμένους, ποὺ τὸ θεωροῦσαν οἱ Ἀθηναῖοι ὡς ἓνα ἀπὸ τὰ πρῶτα ἀριστουργήματα τῆς τέχνης. (Διάλογοι τοῦ Λουκιανοῦ).
Ἐκεῖ κοντὰ ὑπῆρχε ἓνα κλειστὸ μέρος, ὃπου βρισκόταν ἡ εἲσοδος ἑνὸς φυσικοῦ ὑπογείου. Ἐκεῖ ἦταν ἀκριβῶς ὃπου, ἀπὸ τὸ ἱερὸ τῆς προστάτιδος τῶν Ἀθηνῶν (τῆς Παλλάδος Ἀθηνᾶς), οἱ Κανηφόρες (ἱέρειες) κουβαλοῦσαν τὰ μυστηριακὰ κάνιστρά τους μέσα στὴν ἀκρόπολη κι ἒβγαζαν ἀπό`κεῖ ἂλλα ἀντικείμενα ποὺ
καὶ αὐτὰ τὰ ἒκρυβαν ἀπὸ τὰ ἀδιάκριτα βλέμματα.
Αὐτοὶ οἱ ἀρχαῖοι κῆποι ὀνομάζονται μέχρι σήμερα Ἀγγελόκηποι καί, κατ`ἂλλους , Ἀμπελόκηποι.
Οἱ σύγχρονοι Ἀθηναῖοι, διαθέτουν πολλὰ ἐξοχικὰ σπίτια καὶ ἑλαιοφυτίες ἐκεῖ. Ὁ κ. Fauvel, ποὺ ἒκανε συχνὰ τοὺς περιπάτους του ἐκεῖ, παρατήρησε μιὰ μέρα, ἀνάμεσα στοὺς θάμνους καὶ στὰ φρύγανα ποὺ ἒζωναν μία ἒρημη
ἑλληνική ἐκκλησία, τὸν κορμὸ μιᾶς πολὺ χοντρῆς καὶ πολὺ παλιᾶς μυρτιᾶς. Ἀσυνήθιστο καθὼς εἶναι αὐτὸ τὸ φυτὸ στὴ χώρα, πλησίασε περισσότερο καὶ βάλθηκε νὰ περιεργάζεται πιὸ προσεχτικὰ τὸ ἐκκλησάκι καὶ τὸν τρόπο μὲ τὸν ὁποῖο εἶχε τοποθετηθεῖ ἐκεῖ. Ἀνακάλυψε στὴν ἀρχὴ ἓνα πηγάδι, ποὺ τὸ χεῖλος του ἦταν ἀρχαῖο. Λίγο πιὸ πέρα, ἰωνικὰ κιονόκρανα μετρίων διαστάσεων καὶ κομμάτια ἐπιστυλίου.
Τότε ὁ κ. Fauvel, ποὺ κουβαλᾶ στὸ κεφάλι του κάθε ἀράδα ἀπὸ τὸν Παυσανία, ἂρχισε νὰ ὑποψιάζεται ὃτι ἐκεῖ ἦταν ἲσως ὁ ναὸς τῆς Ἀφροδίτης στοὺς Κήπους,, λαμβάνοντας προπαντὸς ὑπόψιν ὃτι οἱ Ἓλληνες χρησιμοποιοῦσαν κατὰ προτίμηση τὸν ἰωνικὸ ρυθμὸ γιὰ τὰ κτίσματα ποὺ ἀφιέρωναν σ`αὐτὴν τὴν θεά. Μπαίνοντας στὸ ἐκκλησάκι, πλεῖστα ὃσα ἀρχαῖα ὑπολείματα τὸν διαβεβαίωσαν γι` αὐτὴν τὴν ἂποψη. Καὶ μεταξὺ ἂλλων, δύο κιονόκρανα μὲ τὶς ἀρχαῖες τους βάσεις, οἱ σύγχρονοι Ἓλληνες εἶχαν τὴν βαρβαρότητα νὰ τοποθετήσουν ὡς κολόνες. Ἀλλά δὲν τοῦ ἀπέμεινε πιὰ καμία ἀμφιβολία, ὃταν στὰ δεξιὰ τοῦ ἱεροῦ διέκρινε ἓνα μικρὸ ἂνοιγμα, ποὺ χρησίμευε γιὰ εἲσοδος σὲ ἓνα ἀρκετὰ εὑρύχωρο ὑπόγειο, ποὺ στὰ μάτια του φάνηκε ὡς ἒργο τῆς φύσεως.
Περιεργάστηκα καὶ ἐγώ ἐκεῖνο τὸ ὑπόγειο στὸ φῶς τῆς ἡμέρας. Βρῆκα ἐκεῖ δύο πανάρχαια ἀνάγλυφα: τὸ ἓνα παριστάνει τὴν Ἀθηνᾶ νὰ ἀδειάζῃ μιὰ κούπα ὑπὸ μορφὴ σπονδῆς πάνω σὲ ἓνα φίδι μὲ κεφάλι κριαριοῦ. Ἡ θεά εἶναι ὁπλισμένη καὶ κρατᾶ τὸ δόρυ της. Στὸ ἂλλο διακρίνει κανεῖς τὴν Κυβέλη, τὴ Μεγάλη Μητέρα, μ`ἓνα στέμμα ἀπὸ τείχη στὸ κεφάλι της καὶ μ`ἓνα πηδάλιο πλοίου στὰ χέρια. Κοντά της ἓνας δράκοντας στὸν ὁποῖο ἐτοιμάζεται νὰ δώσῃ νὰ πιῇ. Δὲν ἀποκλείεται ἐπίσης αὐτὸ τὸ ἀνάγλυφο νὰ παριστᾶ τὴν Δήμητρα ἢ τὴν κόρη της.
Ὃσο γιὰ τὰ χαρακτηριστικὰ ποὺ μόλις περιέγραψα, δὲν μπορεῖ νὰ ὑπάρξῃ καμία ἀμφιβολία ὡς πρὸς αὐτά, μιᾶς καὶ τὰ ἀνάγλυφα εἶναι τέλεια διατηρημένα…»
Τὸ συγκεκριμένο ὁδοιπορικό… διαδραματίστηκε τὸ 1803….. καὶ ἡ Ἀθήνα τότε εἶχε 9000 κατοίκους...!
Aπό τους "Ανιχνευτές"
…………………………………………………………….
Μιλαει για την εκκλησία Αγίων Πάντων στη συμβολή των οδών Κυριακού
και Αναστ.Τσόχα 39. Σε μικρή απόσταση από το γήπεδο του
Παναθηναϊκού και τον σταθμό του μετρό «Αμπελόκηποι».
Είναι ωστόσο γνωστό πως χτίστηκε πάνω στα ερείπια ναού της
Ουράνιας Αφροδίτης τον 11ο αιώνα. Στην αρχαιότητα, η τοποθεσία
φιλοξενούσε εκτός από το ναό και ιερό άλσος («Κήποι») με πηγή
και βωμό της θεάς στον οποίο αφιέρωναν κατά τη γιορτή των Αρρηφορίων. Ο βωμός σώζεται στα αριστερά του σημερινού ναού.
Όλοι οι περαστικοί θαυμάζουν τη λεπτή χάρη της
αρ-χιτεκτονικής του, καθώς και το μήνυμα ουράνιας γαλήνης, που αναπέμπει
ταπεινά, έτσι παραγκωνισμένο και αδικημένο απ’ τη βαναυσότητα της τεχνοκρατικής
εποχής μας, παρα πολλοί απ’ τους περιοίκους το αγαπούν περιπαθώς, ωστόσο,
λίγοι, πολύ λίγοι, γνωρίζουν την απίστευτη ιστορία του, που τραβάει αιώνες
πίσω, μέχρι τα περίφημα χρόνια της Κλασικής Αθήνας.
Στον τόπο αυτό ακριβώς, που βρισκόταν έξω από τα τείχη της
πόλης, σε κατάφυτη περιοχή, που ονομαζόταν «Κήποι», βρισκόταν πηγή δροσερού
νερού και Ιερό, αφιερωμένο στην Ουράνια Αφροδίτη, δηλ. στη θεά του αγνού έρωτα
και της οικογένειας. Το δε Άγαλμα της θεάς, ήταν έργο του Αλκαμένη, μαθητή του
Φειδία. Λέγεται δε ότι με την εποπτεία του ίδιου του Φειδία καλλιτεχνήθηκε.
Αρχιτεκτονικά μέλη του Ιερού εκείνου βρέθηκαν σε
συστηματικές ανασκαφές, που διενεργήθηκαν από το 1922 ως το 1964. Ιδιαίτερα
υπογραμμίζουμε ένα μονολιθικό βωμό, που σώζεται στο αριστερό της Κεντρικής
Εισόδου του τωρινού Ναού, πάνω στον οποίο εναπέθεταν τα «μυστι-κά δώρα» προς τη
θεά, κυρίως κατά την εορτή των Αρρηφορίων ή Αρρητοφορίων, όπου δύο κοριτσάκια
7-11 ετών ξεκινούσαν από τον Παρθενώνα με δώρα της Παλλάδος στο κεφαλάκι τους,
τα έφερναν στο «καταβάσιον», στην υπόγεια πηγή της Αφροδίτης εν Κήποις,
έπαιρναν από εκεί άλλα δώρα και επέστρεφαν στην Ακρόπολη (συνδέοντας τις δύο
θεότητες της αγάπης και της σοφίας).
Αρρηφόρια
ονομαζόταν μια αρχαία γιορτή των Αθηναίων προς τιμήν της θεάς Αθηνάς Πολιάδας, την οποία
αποκαλούσαν μεταξύ άλλων Έρση. Η Έρση ήταν επίσης στην αρχαία Αθήνα μία από
τις τρεις κόρες του Κέκροπα, μαζί με
την Άγλαυρο και
την Πάνδροσο, και λόγω του ονόματός της αποτελούσε προσωποποίηση τηςδροσιάς. Η γιορτή ήταν
αφιερωμένη και σε αυτές, καθώς σχετίζεται, κατά το μύθο, με την προσταγή της
θεάς Αθηνάς να φυλάξουν, δίχως να ανοίξουν, το κιβώτιο στο οποίο είχε
κρύψει τον Ερεχθέα, εντολή που τελικά παρέβησαν.
Η
γιορτή λάμβανε χώρα κατά την 22η μέρα του μήνα Σκιροφοριώνα. Στη
γιορτή λάμβαναν μέρος τέσσερα κορίτσια ηλικίας 7-11 ετών από επιφανείς
οικογένειες της πόλης και ονομάζονταν Αρρηφόροι, οι φέρουσες τα μυστικά.
Φορούσαν λευκό χιτώνα και χρυσά κοσμήματα και κατοικούσαν στο Αρρηφόριο οίκημα
στην Ακρόπολη από το τέλος του μήνα Πυανεψιώναμέχρι την
αρχή της γιορτής. Έτρωγαν ένα ιδιαίτερο είδος άρτου, τον ανάστατον, και
έπαιζαν στη σφαιρίστρα των Αρρηφόρων.
Κατά
την τέλεση της τελετουργίας, δυο Αρρηφόροι μετέφεραν τα μυστικά ιερά
τελετουργικά αντικείμενα της θεάς, σύμβολα γονιμότητας, σε κάνιστρα και οι
άλλες δύο το ιερό πέπλο της θεάς Αθηνάς, το οποίο είχαν ήδη αρχίσει να
υφαίνουν από την τελευταία ημέρα του μήνα Πυανεψιώνα (εορτή
των Χαλκείων). Η πομπή κατέληγε στο ιερό της Εν
Κήποις Αφροδίτης κοντά στον Ιλισσό). Μεταβαίνοντας
στον υπόγειο χώρο, άφηναν τα ιερά αντικείμενα και έπαιρναν άλλα κάνιστρα, τα
οποία μετέφεραν καλυμμένα στην Ακρόπολη, όπου τα παραλάμβανε η ιέρεια
της Αθηνάς Πολιάδας, η οποία
προερχόταν από το γένος των Ετεοβουτάδων. Τα μυστικά τελετουργικά αντικείμενα δεν ήταν
γνωστά ούτε στις Αρρηφόρους ούτε στην ίδια την ιέρεια. Η εορτή τέλειωνε με την
αποδέσμευση των κοριτσιών από τον όρκο τους και την αντικατάστασή τους από άλλα
κορίτσια.
Η
γιορτή των Αρρηφορίων πιθανότατα συνδεόταν με τη γονιμότητα λόγω της
αρχαιότερης ονομασίας της Ερσηφόρια (έρση=δροσιά). Η σπορά τελείωνε
το μήνα Πυανεψιώνα και
μετά ερχόταν η βλάστηση, οπότε στα κάνιστρα ίσως υπήρχαν σπόροι και φύλλα
δέντρων και η γιορτή να τελούνταν για την αναμονή της δροσιάς του καλοκαιριού
και της βροχής του φθινοπώρου.
……………………………
Με τον ερχομό του Χριστιανισμού και ιδιαίτερα μετά το 300
μ.Χ. το Ιερό αυτό παρήκμασε και στη θέση του, όπως συνήθως γινόταν, ανηγέρθη
Ναός στη Λατρεία του Μόνου Αληθινού Θεού, που αφιερώθηκε στους Αγ.Πάντες.
Ιστορικα
στοιχεια:
Η πρώτη ανασκαφή στο χώρο, διεξήχθη ήδη από το 1816, από την
πρώην βασίλισσα της Αγγλίας Καρολίνα. Βρέθηκαν δύο μαρμάρινα περιστέρια (το
ιερό πουλί της Αφροδίτης), ένας μικρός ακρωτηριασμένος Έρωτας και πολλά άλλα
λατρευτικά αγάλματα. Το 1964, σε εργασίες της Εταιρείας Υδάτων λίγα μέτρα πιο
μακριά, βρέθηκαν κι άλλα ευρήματα: 17 χάλκινα χυτά αγαλματίδια και 60 πήλινα
λυχνάρια που χρονολογήθηκαν μεταξύ 2ου και 4ου αιώνα μ.α.χ.χ. Όλα τα ευρήματα
βρέθηκαν συσσωρευμένα και τακτοποιημένα με προσοχή, κάτι που υποδεικνύει ένα
έκτακτο γεγονός που οδήγησε τους τότε υπεύθυνους του ιερού να προφυλάξουν τα
συγκεκριμένα αντικείμενα. Πιθανότατα πρόκειται για την επιδρομή των Ερούλων
(4ος αι. μ.α.χ.χ.).
Είναι λοιπόν βέβαιο πως το αρχαίο ιερό ήταν αφιερωμένο στην
Αφροδίτη. Κατά πάσα πιθανότητα, πρόκειται για το ιερό της Αφροδίτης “εν Κήποις”
το οποίο περιγράφει ο Παυσανίας, στο οποίο βρισκόταν το “άξιο θέας” - κατά τον
αρχαίο περιηγητή – άγαλμα της Ουρανίας Αφροδίτης, έργο του περίφημου γλύπτη
Αλκαμένους, μαθητή του Φειδία. Υπήρχε ακόμα ένα άγαλμα της Πανδήμου Αφροδίτης,
τετράγωνο, σαν Ερμαϊκή στήλη. Σε αυτήν την άποψη συνηγορούν, τόσο το τοπωνύμιο
Αμπελόκηποι το οποίο μοιάζει με το αρχαίο “Κήποι”, όσο και η πληροφορία του
Αισχίνη, ο οποίος παραδίδει πως οι αρχαίοι “Κήποι” βρίσκονταν 11-12 αττικά
στάδια (2 χλμ.) έξω από τα τείχη των Αθηνών. Σύμφωνα με την άλλη άποψη, οι
Κήποι βρίσκονταν κοντά στο Παναθηναϊκό Στάδιο.
Περιήγηση
στην εκκλησία:
Μπαίνοντας, τίποτα δε μαρτυρά την
ύπαρξη του αρχαίου ιερού. Στην καφετιά πινακίδα (χρώμα που έχουν οι πινακίδες
που δείχνουν ιστορικά μνημεία) απουσιάζει κάθε σχετική αναφορά. Η πόρτα είναι
κλειδωμένη, αλλά μπορείς να μπεις άνετα από το πλάι, όπου βλέπει κανείς την
πρώτη δυσάρεστη έκπληξη: ένα μαρμάρινο αντικείμενο -πιθανότατα αρχιτεκτονικό
μέλος- έχει τοποθετηθεί δίκην φράκτου.
|
|
Στη διπλανή πολυκατοικία εκτελούνται εργασίες. Έτσι, ο χώρος είναι
γεμάτος σκαλωσιές. Δεξιά, πεταμένο σε μια γωνία, βρέθηκε άλλο ένα Αγνώστου
Ταυτότητας Μαρμάρινο Αντικείμενο.
|
|
|
|
Σε παλιότερη επίσκεψή μας, είχαμε δει διάφορα αρχαία αντικείμενα,
ατάκτως ειρημένα. Αποκορύφωμα, αυτό το ιωνικό κιονόκρανο το οποίο χρησίμευε
ως βάση για τη γλάστρα. Σημειώστε πως είναι τοποθετημένοανάποδα.
|
|
|
Σήμερα, αυτά τα αντικείμενα βρίσκονται κάτω από τις σκαλωσιές. Άλλα
κομμάτια του αρχαίου ναού έχουν μετακινηθεί, όπως η κολώνα, άλλα όχι, ενώ
άλλα φαίνεται να έχουν σπάσει πρόσφατα – άγνωστο αν έσπασαν κατά την πρόσφατη
μετακίνηση. Ωστόσο, το ιωνικό κιονόκρανο δεν έγινε δυνατό να εντοπιστεί.
|
Το δάπεδο του αρχαίου ναού φαίνεται καθαρά να αρχίζει πριν την
είσοδο της εκκλησίας. Στα όριά του ξεπροβάλλουν τα αρχαία μάρμαρα. Ακόμα,
προσέξτε την αρχαία κολόνα μπροστά στην είσοδο της εκκλησίας.
|
|
|
|
|
Δεξιά από την είσοδο του ναού, βρίσκεται αυτός ο σχηματισμός που
θυμίζει κελτικό ντολμέν. Άγνωστο αν πρόκειται για είσοδο του αρχαίου ναού ή
αυθαίρετη “αναστήλωση” κατά τη γνώμη κάποιου βρέθηκε τυχαία σε κείνο το
σημείο. Ο δεύτερος σωρός από αρχαία αντικείμενα δίπλα, συνηγορεί για το
δεύτερο.
|
Στο εκκλησάκι φαίνονται σε πολλά σημεία τα “σπόλια” δηλ. τα
αρχιτεκτονικά μέλη του αρχαίου ναού που έχουν χρησιμοποιηθεί ως οικοδομικό
υλικό. Κι όμως, αυτό δε συνέβη στις μέρες της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας.
Ή μάλλον, δεν ξέρουμε αν συνέβη, καθώς το εκκλησάκι, όταν βρέθηκε το 1910
ήταν ισοπεδωμένο. Η χρήση του αρχαίου οικοδομικού υλικού ήταν συνειδητή
επιλογή κατά την σύγχρονη αναστήλωση της εκκλησίας η οποία έγινε το 1956,
ώστε να “αναδειχθεί η ιστορικότητα του τόπου”. Το κομμάτι στη φωτογραφία
δεξιά όπου φαίνονται καθαρά τα γράμματα “ΟΡΟ”, “βγάζει μάτι”.
|
|
Προσέξτε τη στήλη αυτή, στα δεξιά της εισόδου της εκκλησίας. Δεν
πρόκειται για κολώνα!
|
|
|
Μια πιο προσεκτική ματιά αποκαλύπτει πως η στήλη αυτή ήταν κάποτε
ενεπίγραφη. Κι αυτή έχει χτιστεί ανάποδα!
|
|
Στο καταβάσιο, σώζεται μια πηγή η οποία βγάζει ακόμα νερό.
|
|
Στη δεξιά πλευρά, υπάρχουν ακόμα τα ίχνη μιας εισόδου η οποία έχει
σφραγιστεί. Σύμφωνα με τις πληροφορίες περιοίκων, πρόκειται για την είσοδο
μιας υπόγειας στοάς η οποία οδηγεί στην Πλάκα. Πριν από πολλές δεκαετίες,
σύμφωνα πάντα με τους περίοικους, τα παιδιά κατεβαίναν εκεί και παίζανε.
Μήπως το πραγματικό καταβάσιο βρίσκεται μέσα στη “στοά”; Άγνωστο.
|
|
|
Στην περίμετρο, άλλη μια βεβήλωση: δίπλα από την εκκλησία και μέσα
στα όρια του Ναού, έχει φτιαχτεί ένα οστεοφυλάκιο: υπενθυμίζουμε πως, σύμφωνα
με την ελληνική ιερατική πρακτική, τα λείψανα των νεκρών μιαίνουν και
αχρηστεύουν και τελικά ακυρώνουν το ιερό. (Είναι προφανές πως δεν
επιχειρήθηκε είσοδος εκεί). Φαίνεται όμως πως δεν είναι ακριβώς έτσι τα
πράγματα. Σύμφωνα με τις πληροφορίες των περιοίκων, στο διακριτικο χώρο του
Ναού, καταφεύγουν ζευγαράκια από τα λύκεια που βρίσκονται κοντά, επιδιδόμενα
στα έργα της Θεάς!
|
|
Η εικόνα συμπληρώνεται από αυτές τις λήψεις, έξω από τον αρχαιολογικό
χώρο. Πριν από λίγα χρόνια ξεκίνησε η ανέγερση μιας πολυκατοικίας. Οι
εκσκαφές απεκάλυψαν τις αρχαιότητες που φαίνονται στη φωτογραφία. Μετά από
επικοινωνία μας με τη Γ' Εφορεία Αρχαιοτήτων, μάθαμε πως η οικοδομική άδεια
εγκρίθηκε και οι αρχαιότητες αυτές θα καταχωθούν.
|
|
Φωτογραφίες 12830.gr
Είναι χτισμένη πάνω σε αρχαίο ιερό της Ουράνιας Αφροδίτης, Μια έτσι κι αλλιώς συνηθισμένη πρακτική της τότε νέας θρησκείας. Στον Παυσανία [Αττικά 1θ' ,2],διαβάζουμε πως το ιερό της Ουράνιας Αφροδίτης βρισκόταν σε <<τοποθεσία που ονομαζόταν Κήποι>>.Επίσης, όπως υποστηρίζει ο ερευνητής Θανάσης Βέμπος δίπλα στο ιερό λειτουργούσε η Ελαιατική Σχολή. ’γνωστο παραμένει σε μας από ποιους κτίστηκε η εκκλησία. Επάνω στο βράχο είναι σκαλισμένο ένα θολωτό υπόγειο με πηγή, στο οποίο οδηγούν πέντε σκαλοπάτια και μέσα εκεί βρίσκεται το αγίασμα.
Παραδόσεις και μύθοι που ακολουθούν την εκκλησία στους αιώνες, μιλούν για ένα τεράστιο ερπετό με κεφάλι γάτας που <<φρουρεί το καταβάσιο των Αγίων Πάντων>> και φυσικά ο μύθος με το θησαυρό που ονομάζεται το <<λεβέτι της βασίλισσας>>.
Αρχαίοι κίονες που πιθανότατα προέρχονται από το ιερό της Αφροδίτης στέκονται παρατημένοι πιο πέρα..
Η είσοδος της κρύπτης προς το αγίασμα επιτρέπεται στο κοινό συγκεκριμένες ώρες και ημέρες της εβδομάδας.
Ο ναός των Αγίων Πάντων βρίσκεται κυριολεκτικά μέσα στο κέντρο της Αθήνας περικυκλωμένος από τόνους τσιμέντου.
φωτογραφίες και βίντεο από τον Πανηγυρικό Εσπερινό Αγίων Πάντων στον ΙΝ Αγίων Πάντων Ομολογητών Αμπελοκήπων , Τσόχα 39
ΑπάντησηΔιαγραφή10/06/2017 :
Βίντεο στο Youtube :
https://youtu.be/HxD0_Biwgak
Βίντεο στο facebook : (μόνο ένα απόσπασμα με τον Εθνικό Ύμνο , ολόκληρο το βίντεο μόνο στο youtube )
https://www.facebook.com/Amimikakos/videos/a.670537009807271.1073742139.100005529331220/670548349806137/?type=2&theater
Φωτογραφίες στο facebook :
https://www.facebook.com/Amimikakos/media_set?set=a.670537009807271.1073742139.100005529331220
Φωτογραφίες στο google photos :
https://goo.gl/photos/8yaiV8dtDsnx6xmy9